Este es un blog poco común; contiene un léxico latín del escritor y filósofo estoico Séneca ―tomado de sus diálogos de la ira―; un glosario de los caracteres y personajes históricos y míticos que él hace referencia en dichos diálogos, y otras sorpresas. Va a interesar personas con un interés poco sano en la filosofía estoica, y el lenguaje latín. Pero bueno, como dice el viejo refrán, «cada cual a lo suyo». Vale. ¡Y cuidado!

domingo, 20 de octubre de 2013

Diccionario del latín de Séneca



Hola, este diccionario contiene un gran porcentaje de voces usadas por séneca en su diálogos «De ira», y como muchos de mis blogues anteriores, no vi nada parecido por el internet. La idea algún día sería compilar un glosario latín por cada obra importante en latín que nos ha llegado a nuestros días. Si hablas español, has de leer un  poco de séneca en su lengua materna, y este diccionario parvo te ayudará un poquitito. Vale. 






Léxico latino de Séneca



A
ab. de, a. diducta est ab adfectibus. Está separado de/a las pasiones. 
abest (absum). dista. se absenta.
ab initio. desde el principio.
abscidit (abscido). destruye, corta.
accipitrem (accipiter). azor.
adhibeat (adhibeo). extiende.
adhiberi (adhibeo). ser extendido.
adhuc. adv. todavía, ya. 
adicere (adicio). añadir.
ad imum. hasta el fondo.
ad lusus. a los juegos, para el juego.
admiscebit (admisceo). agregará.
admoveo. aplico.
ad nocedum. para dañar.
adpetens, o appetens. deseoso.
ad puniendum. para castigar.
adsumenda est. debe adoptarse.
adsumet (adsumo). asume.
aeger. enfermedad, locura.
aeque. igualmente, ciertamente, del mismo modo.
agebat (ago). impulsaba.
ait (aio). dice. ¶ Es verbo defectivo.
alios. ac. pl. de alius). unos.
aliquando. una vez, finalmente.
amaritudinum (amaritudo). de los avariciosos.
amens. loco, demente, amente.
amissis. dat. pl. de amissus. perdido.
an. si, o.
antequam. adv. antes de que.
apparuerit (appareo). apareciera, apareciere.
arcendus est. debe ser alejado/defendido.
aspexisse infin. pres. de aspicio). haber(se) mirado, ser mirado. 
avellere (avello). arrancarse.
at. pero, sin embargo.
atque. y, sin embargo.
ausus. participio perfecto pasivo de audeo. se atrevió, ha atrevido.
 
B
blande. adv. halagadoramente, con zalamería.

C
caderet (cado). cayera, cayese.
caedi. dat. sing. de caedes. castigo, muerte, asesinato.
calcavit (calco). calcó.
carebit (careo). carecerá de.
caruisse (careo). haber carecido.
celerior. comparativo de celer. más rápido.
certatur (certo). se lucha.
clades. destrucción, rompimiento.
coepi. he empezado.
colamus (colo). respetamos, protegemos.
coluntur (colo). se cultivan, son cultivados. 
commeatu (commeatus). aprovisionamiento.
commilitone (commilito). conmilitón. sine commilitone. Sin el conmilitón.
comminatio. advertencia, conminación.
compescit (compesco). combate. 
complosus. aplaudido.
concieo. reunir, reclutar.
concitatus. concitado, apurado.
concutietur (concutio). se agitará.
conlidit (conlido). Forma alternativa de collido. choca, tropieza con una oposición física o moral.
consido. apaciguar. 
consuluerimus (consulo). (nos) preguntaremos.
contemni (contemno). ser despreciado.
contemnunt (contemno). desprecian.
contigit (contingo). tocó.
contineberis (contineo). te contendrá, retendrá.
contumeliosissimum (contumeliosissimus). (lo) más contumaz, abusivo.
coram. prep. delante de, ante de.
cotidie. adv. diariamente, cotidianamente.
contulit (confero). confirió, cotejó.
credideris (credo). habrás creído, creerías.
cum dedecore. (abl. sing de dedecus). con deshonor.

D
decedit (decedo). disipa.
decurrat (decurro). escurre.
dedecore. abl. sing. de dedecus. deshonor.
deerit (desum). no faltará.
defetigat (defetigo, forma alternativa de defatigo). fatiga.
defungi (defungor). desembarazar de, fungir. (Verbo usado seguido por el ablativo).
deluduntur (deludo). se burla.
deminui (deminuo). disminuí.
demisere (demitto). Forma poética de demiserunt. se hundieron, hunden. 
demittere. bajar, mandar. 
demum. adv. finalmente, al postre.
denique. ad. finalmente.
deprecantium (ac. pl. masc. y fem. de deprecans). deprecante.
deprendit (deprendo, forma alternativa de deprehendo). descubre, aprende.
desaevit (desaevio). se aíra, cede. 
desit (desum). deja.
desinit (desino). deja.
despicere (despicio). despreciar.
destringitur (destringo). se descarga.
de te. contigo.
deterreat (deterreo). detenga.
dic (dico). diga.
dicetur (dico). se dirá.
dico (dicare). defiendo.
dimicatione. abl. sing. mas. de dimicatio. lucha, combate. 
dimittunt (dimitto). dimiten.
dirimet (dirimo). separará, dirimirá.
diruit (diruo). destruye. 
distaret (disto). distara.
diu. en tanto, mientras. 
divitis (dives). riquezas.
dominetur (dominor). (que se) domine.
duci (duco). había ordenado, dado la orden, haber ordenado.
ducitur (duco). se conduce, es conducido.
dumtaxat. adv. solamente.
dure. adv. duramente, con dureza.

E
eadem. adv. igualmente. 
e coetu. de la unión, sepárense.
edere (edo). realizar, hacer.
egesserat (egero). se sacó. 
egestas. pobreza, necesidad, egestad.
egredior. egreso.
ei (is). ante él/ella, lo, le.
eiusmodi. adv. de esta manera. in eiusmodi delicta. En tales delitos.
enim. ya que, porque, verdaderamente.
eos (is). los.
ergastulum. ergástulo.
eripi (eripio). haber quitado, quitar.
errantis (errans). de/a los que yerran/errantes.   
esset (sum). fuera, fuese, sería.  
eum. ac. sing. de is. lo, le.
evanescit (evanesco). evanesce, desvanece. 
evenit (evenio). sucede, ocurre.
evertere (everto). voltear. 
evicit (evinco). venció.
evocetur (evoco). que se evoque.
exacerbemur (exacerbo). exasperemos.
exaudit (exaudio). oye, exaude.
excanduerit (excandesco). (que) se enardeciera; habrás excandecido. 
excipit (excipio). recibe, acepta, salva. 
excogitari. infin. pres. pas. de excogito. ser excogitado/imaginado.
exeunt (exeo). salen.
exhibebat (exhibeo). exhibía, asistía.
ex iis. de esas (cosas).
exitium. destrucción; novato. 
exorasset (exoro). hubiese pedido, persuadido.
expaverunt (expavesco). temblaron.
expiem (expio). expíe.
ex prioribus. de los primeros.
exprobrentur (exprobro). (que se) reprueben.
exprobret (exprobro). reprenda.
expuemus. (expuo). expiraremos, expiramos.
expugnari (expugno). ser expugnado.
exsequi (exsequor). ejecutar.
exsurgit (exsurgo). yergue, irgue.
extulerit (effero). habrá enterrado.
exundat (exundo). inunda. 
faceret (facio).  hubiese hecho.

F
feceris (facio). habrás hecho, has hecho. 
faciet (facio). hará.
facinora (facinus). delitos, hechos.
facturi (facturus). van a hacer.
fas. divino. 
fateris (fatior). confiesas.
fecisset (facio). hubiera hecho.
fert (fero). lleva, conlleva.
fiducia. confianza, fiducia.
fieri (fio). pasar, haber pasado.
fiscos. (Ac pl. de fiscus). fiscos. 
flevit (fleo). llora, lamenta.
fluctuetur. se fluctúa.
foramina (foramen). apertura.
foret o fuerit (sum). fuese, hubiera sido.
frango. frangir, romper. 
fregerat. Plus perfecto de frango. había roto.
fregit (frango). rompió.
fremebat (fremo). bramaba.
fruere (fruor). ¡goza!
fuere. Forma poética de fuerunt. fueron.
fuisse (sum). haber sido.
fuisset (sum). fuese. 

G
gravantur (gravo). se grava, no se tolera.
habuisset (habeo). hubiese tenido.
haec. lo. «non haec petunt». no lo buscan.
hauriebat (haurio). tomaba.
hoc primum. ante todo.
hoc scito. sabe esto.
hortatus. exhortación, halago. 
hos (ac. pl. de hic). ese, este.

I
iacuere. (Forma poética de iacuit). tiró, lanzó.
ictu. abl sing. de ictus. del tajo, corte.
idem. el mismo, los mismos.
ideo. por ende.
iis. con ellos, aquellos.
illi. en estos.
illis. a ellas, a ellos.
illius (ille). de aquél.
illorum. su, ese, esa.
illud. lo.
immo vero. ciertamente.
incutiendus est. hay que infundir. ¶ incutio. infundir.
inde et illud. de ahí también.
inest (insum). se encuentra.
inicere (inicio). tirar, lanzar.
iniungit (iniungere). junta, unce.
inmemor. olvidadizo.
inmiscuisti (inmisceo). inmiscuiste, te metiste.
inpetravit (inpetro). obtuvo.
inquam. digo.
in quibus. en las cuales.
inquinavit (inquino). manchó, inquinó.
inritamenta pl. ac. y nom. neut. de irritamentum. irritamiento. 
inruens. ávido.
in se. en sí.
inspuit. escupió.
insum. estar en, hallarse.
introrsus. ad. hacia dentro.
intueor. miro, contemplo.
intueri (intueor). contemplar, mirar.
inurendum (inurendus). que debe encenderse.
invenerat (invenio). había encontrado.
irascar (irascor). me airaré.
irascitur (irascor). se aíra, se aíre.
isdem. (Forma alternativa de idem). lo mismo.
ista. esta.
istae (ista). esas.
istum. ac. sing. mas. de iste. ese.
iterum. adv. de nuevo.
iubes (iubeo). ordenas.
iussus. ordenado, mandado. 

L
laberis (labor). caes.
labitur (labor). se da un mal paso, mete la pata, coloq. 
languebit (langueo). languidecerá.
latravit (latro). ladró.
lene (lenis). adv. suavemente, lene.
licuisset. hubiese licuado.
lites (lis). litigio, lite.
locutus part. per. pas. de loquor. ha hablado.

M
maerere (maereo). entristecerse.
mansuro (mansurus). permanente. non ex firmo mansuroque oritur. No se alza sobre algo firme y permanente.
mendosam (mendosus). defectuoso, mendoso.
merebimur (mereor). nos portaremos, mereceremos.
mergi (mergo). sumergir.
minime. adv. de ninguna manera.
mirum (mirus). asombroso.
miscuit (misceo). mezcló.
misio (mitto). mandó, envió.
mitem. ac. sing. de mitis. suave, plácido, tranquilo.
mitiore. abl. sing. de mitior. más templado.
munditias (munditia). delicias, limpiezas.
murenis (dativo pl. de murena). murena, morena.

N
nam et. porque.  ¶ Aquí, et es expletivo.
necessitati (necessitas). con/a la necesidad.
nec quicquam. nada, ninguna cosa.
nefas. nefasto, malvado.
neminem. ac. sing. de nemo. nadie.
nempe. adv. de hecho, en rigor.
nescire (nescio). no saber, ser ignorante de algo.
nobiscum. adv. con nosotros.
noceo. dañar.
nonnumquam. adv. a veces, cada tanto.
nucibus. ac., dat. pl. de nux. Nuez.
nulli (dat. sing. de nullus). a nadie.
numquid. acaso.
nusquam. en ninguna parte.

O
ob. por, por razón de. ob mala facinora. Por malas acciones.
ob hoc. (y) por ello.
obicere (obicio). enrostrar.
obiit (obeo). desempeña, fallece.
obiurgemus (obiurgo). reprendamos. 
obiter. adv. al paso, incidentalmente.
obstitit (obsto). se adelantó, obstó. 
odisse (odi). odiar, haber odiado.
obruti (obrutus). indignados, vencidos, derrocados.  
olim. adv. por bastante tiempo, hace tiempo.
opes (ops). riquezas.
oporteat (oporteo). convendría.
opus. necesidad. opus est. Es necesario, hay necesidad. 
opposuerit (oppono). habrá opuesto, opondrá. 
oritur (orior). se alza, levanta.
os. boca, labios.
ostendam (sostendo). demostraré, exhibiré.

P
palam. adv. al descubierto, en público, abiertamente.  
par. semejante.
parcior. más parco.
pati (patior). padecer.
patiatur. (que) soporte/padezca. 
patitur (patior). padece, soporta.
peius. peor.
peragitavit. arrastró.
percussit (percutio). percutió.
perdomentur (perdomo). (que se) domeñen.
pereat (pereo). parezca.
perire (pereo). perecer, morir.
pertimeo. temer.
pertinax. pertinaz.
petere (peto). buscar.
petunt (peto). piden, buscan. 
plures (plus). muchos.
podagricus. gotoso, podágrico.
porrigebat (porrigo). extendía, apurría. 
possis (possum). (que) puedas.
possit (possum). pueda.
poteris (possum). podrás.
potuisset (possum). hubiese podido.
praebetur (praebeo). Se suministra, sirve.
praecidi (praecido). haber cortado, cortar.
praecipue. adv. especialmente.
praeclusus. cerrado, obstruido.
praeter. excepto a, salvo.
praeteribo (praetereo). preteriré.
persequere (persequor). ¡examina!
pro. en lugar, en vez de. pro innocentia habent inprudentiam. En lugar de inocencia, (tienen) imprudencia.
procellae (procella). (las) tempestades.
processisti (procedo). procediste.
prodesse (prosum). ser de provecho.
proditorem (proditor). traidor, proditor.
profitetur (profiteor). se confiesa.
proicis (proico). te rebajas. 
promiscuam (promiscuus). común, general.
prona. neu. pl. de pronus. pronos.
protrahas (protraho). pongas.
punit (punio). pune, castiga.
putavi (puto). pensé.
putem (puto). pensaría. (literalmente, «que piense»).

Q
qua. abl. fem. sing. de qui. con/a las.
quamuis. aunque.
quantulum (quantulus). cuán poco.
quare. por lo tanto; ¿por qué?
quaeris (quaero). buscas, quieres.
quemadmodum. de qué modo, ya que.
quibus. dat. masc. pl. de qui. a los.
quibusdam. a algunos, algunas personas. 
quidam. algunos.
quievit (quiesco). aquietó.
quin. (Forma alternativa de quem). que.
(quin. adv. ¿porqué no?)
quo. cual.
quoque. también.
quorundum. adv. (de) algunas cosas.
quos. ac. pl. de qui. que. a esos.
quotiens. ad. cada vez.

R
radicitus. adv. de raíz.
recidit (recido). cortó.
recipias (recipio). (que) recibas.
recusaverit (recuso). rehusará. recusaría.
reddit (reddo). vuelve, rinde. 
redierat (redeo). había vuelto.
redimetur (redimo). se redimirá.
refert (refero). importa, refiere, lleva.
rixas. ac. pl. de rixa. rijas. 
robur. fortaleza, roble.
rupere (rumpo). Forma poética de ruperunt. quebrantaron, rompieron.

S
saevitia. crueldad, sevicia.
saevus. furioso, salvaje.
satius. mejor.
scalpellum. escalpelo.
secedere (secedio). separar.
sceleribus (dat. pl. de scelus). a los crímenes.
scidimos (scindo). escindimos.
scindentem (scindens). rasgándose. vestimenta scindentem. Rasgándose la ropa.
scriberem. escribiera.
scrutentur (scruto).
scrutor. examino, escruto.
segnes (segnis). perezosos, torpes, reacios.
semel. una vez.
sentiet (sentio). sentirá, experimentará.
sepositus est. ha apartado, está apartado.
seruit (sero). sirvió, sirve. 
sibi. se.
siccaret (sicco). secara.
sinit (sino). sufre.
sint (sum). sean.
sistit (sisto). para, pone, parece.
sive. conj. o, ya sea…o. 
sollisitudines (sollicitudo). solicitudes.
solutus. suelto.
sordes. suciedad, basura.
spargere (spargo). esparcir.
spei. dat., gen. sing. de spes. esperanza, expectación.
spernere. rechazar.
spongeae. (spongea, forma alternativa de spongia). esponjas.
statim. adv. inmediatamente, una vez. 
stomachosum (stomachosus). colérico, enojado.
strepunt (strepo). resuenan, atruenan. 
suadet (suadeo). persuade, suade. 
suaserit (sub. act. per. de suadeo). insinuó, persuadió.
sua sponte. por sí misma.
subinde. adv. a menudo, sin cesar.
sublatem (sublatus). ha desaparecido.
subtrahit (subtraho). sustrae.
suffudit (suffundo). vertió.
sumi (sumo). haber tomado, agarrado, tomar, agarrar.
summovere (summoveo). eliminar.
sumpsit (sumo). sumió, agarró.
suscenset. forma alternativa de succenset. (suscenseo). se enoja.
sustulit (tollo). alzará, quitará.

T
taetrum (traeter). ofensivo, repulsivo.
talio. talión.
tantundem. adv. tanto como.
temptabimus (tempto). intentaremos
temptabit (tempto). tentará, intentará. 
tetigerunt (tango). afectaron.
titubare (titubeo). titubar, titubear.
torqueantur. se tuerzan/arrojen. 
traduntur. (trado). se confían.
transeat (transeo). (que) pase.
transfoderunt (transfodio). traspasaron, acuchillaron.
tuebitur. se defenderá; fijará/mirará.
tuetur. se protege, defiende.
tulit (fero). conllevó, soportó.
tunc. entonces.
turba. turba, multitud.
turpissimam (turpissimus). (lo) más feo, deplorable.

U
ulciscendae (fem. pl. de ulciscendus). lo que hay que vengar.
ulla. abl. fem. sing. de ullus. alguna. in ulla materia. en alguna materia.
ultio. venganza.
umquam. jamás.
usque. adv.
utatur (utor). se sirva.
ut extra ita intra. tanto exterior como indiferente.
utor. uso.

V
vadimonia (vadimonium). fianza, garante.
velut. como.
versaris  (versor). versas.
videris (video). hayas visto, habrás visto.
vim (vis). violencia.
visum est (visus). ha parecido.
vulnere. abl. sing. de vulnus. en la llaga, herida.

 

No hay comentarios.:

Publicar un comentario